Alaska Summit: Ukraine Holds the Real Cards as Trump and Putin Meet

Toen presidenten Donald Trump en Vladimir Poetin op de Joint Base Elmendorf-Richardson in Alaska bijeenkwamen voor hun langverwachte topontmoeting, keek de wereld toe naar wat velen beschouwden als een cruciaal moment om een einde te maken aan de drie jaar durende oorlog in Oekraïne [1]. Toch ligt onder het diplomatiek schouwspel en de wereldwijde aandacht een fundamentele waarheid die beide leiders misschien niet willen onderkennen: Oekraïne zelf blijft de uiteindelijke beslisser over zijn eigen toekomst, en geen enkele supermacht kan die werkelijkheid veranderen.

De optics van de bijeenkomst in Alaska lijken zeker in het voordeel van het verhaal van Poetin te zijn. [2] De Russische leider heeft wat veel analisten een diplomatiek succes noemen weten te behalen, simpelweg door Trump te laten instemmen met het bilaterale format dat hij had aangevraagd, terwijl de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy opvallend afwezig blijft aan de onderhandelingstafel. Europese leiders hebben zich in het zweet gewerkt om hun reactie te coördineren, met een gezamenlijke verklaring van zes landen en de EU die benadrukt dat “het pad naar vrede in Oekraïne niet zonder Oekraïne kan worden bepaald.” [3] Deze hectische diplomatieke activiteit onthult een ongemakkelijke waarheid voor zowel Moskou als Washington: de instemming van Oekraïne kan niet worden gefabriceerd door achterkamertjesdeals tussen grootmachten.

De Europese coördinatie-inspanning vertelt een dieper verhaal over de veranderende dynamiek van dit conflict. [4] De recente virtuele bijeenkomst van Trump met Europese leiders en Zelenskyy resulteerde in "vijf gemeenschappelijke principes" voor onderhandelingen, waarbij het eerste principe is dat "alles wat Oekraïne aangaat exclusief met Oekraïne moet worden besproken." Dit markeert een belangrijke evolutie ten opzichte van eerdere fasen van de oorlog, toen Oekraïne vaak werd gereduceerd tot de rol van dankbare ontvanger van westerse hulp. Nu versterken Europese bondgenoten actief de positie van Oekraïne als een onmisbare partij voor elke zinvolle oplossing, wat een verenigd front creëert dat zowel Trump als Poetin niet gemakkelijk kunnen omzeilen.

Misschien nog wel tekenender is dat zowel Trump als Poetin al zijn verwachtingen voor de bijeenkomst aan het bijstellen waren. [5] Het Witte Huis heeft de top verlaagd van een potentiële doorbraak naar een "luisteroefening," terwijl Trump heeft gesuggereerd dat een productieve uitkomst zou leiden tot "een snel tweede gesprek" waaraan ook Zelenskyy zou deelnemen. Deze herijking weerspiegelt een groeiende erkenning dat de autonomie van Oekraïne in dit conflict alleen maar is versterkt door drie jaar van verzet. Zelenskyy's stevige verklaring dat "beslissingen zonder Oekraïne tegelijkertijd beslissingen tegen de vrede zijn" is geen loze retoriek—het is een statement van geopolitieke realiteit dat wordt ondersteund door Europese bondgenoten, militaire veerkracht en internationaal recht. [6]

De top in Alaska, hoezeer deze ook symbool staat en media-aandacht trekt, kan uiteindelijk weinig meer blijken te zijn dan een uitgekiende oefening in diplomatiek theater. Oekraïne heeft keer op keer aangetoond dat zijn soevereiniteit niet kan worden weggemoffeld door externe machten, hoe invloedrijk ook. Terwijl Europese leiders zich blijven inzetten voor het principe dat de toekomst van Oekraïne niet zonder de Oekraïners kan worden beslist, en terwijl de internationale gemeenschap steeds meer het recht van Oekraïne erkent om zijn eigen koers te bepalen, kunnen zowel Trump als Poetin ontdekken dat ze niet de hoofdrolspelers zijn die ze denken te zijn. In dit licht wordt de bijeenkomst van vandaag minder een kwestie van de kunst van het onderhandelen en meer een erkenning dat sommige dingen—zoals het recht van een natie om vrij te bestaan—gewoon niet te koop zijn, ongeacht wie er aan de onderhandelingstafel zit.