In een stille kantoorruimte die vaag naar papier en regen ruikt, houdt een klerk een register bij van wat de levenden achterlaten. Elke inschrijving is een kleine brug over de kloof die sterfelijkheid opent, een verslag van laatste dingen en de handen die ze vasthielden. De burgers brengen hun voorwerpen en hun dringende zaken, en de klerk luistert alsof luisteren het leven op de pagina zou kunnen vastpinnen. Het is een onopvallende roeping, dit bijhouden van laatste fragmenten, maar in de snippers en misverstanden, in de voorwerpen die door gebruik zijn vervaagd, glanst soms een patroon op, om vervolgens weer te verdwijnen. Ze kan niet zeggen wat het betekent; misschien heeft betekenis de verkeerde vorm voor wat ze zoekt. Toch, terwijl stormen samenpakken en kamers overstromen, terwijl planten wortelen in theekopjes en vreemden zich de texturen van andere handpalmen herinneren, blijft ze schrijven, en het register wordt zwaar van levens die noch groot noch klein zijn, slechts geleefd, en eindig.
Mara werkt bij het Bureau van Laatste Dingen, een lange ruimte achter de gemeentelijke archieven waar dozen de planken vullen als lege gezichten die wachten om een naam te krijgen. Elke doos bevat een enkel voorwerp dat iemand de moeite waard vond om tot het einde mee te dragen: een lepel, dun gepolijst door de mond van een kind; een kaart met een potloodcirkel rond een meer dat niet meer bestaat; een bos sleutels waarvan de deuren allemaal zijn vervangen. Wanneer families arriveren, vraagt Mara naar het verhaal dat aan het voorwerp kleeft, alsof adem gevangen en geteld kan worden. Ze beweegt een potlood door een dik grootboek en vult kolommen in met de titels Naam, Datum, Voorwerp, Omstandigheid.
Er is nog een kolom, smaller, genaamd Reden voor Bewaring, die ze altijd als laatste invult. Soms antwoorden mensen snel. Soms antwoorden ze helemaal niet. Ze dringt niet aan.
Ze laat stiltes op het bureau zitten als extra, ongeclaimde dingen. De weduwe met de garde legt deze voorzichtig neer, alsof het nog steeds lucht tot pieken kan kloppen. De man die een schoenendoos met bonnetjes opstuurt, doet dat per post, zonder brief, en Mara houdt het papier met twee vingers vast, opmerkend waar de cijfers zijn vervaagd en waar ze diep zijn ingesneden. Er is een nieuwe richtlijn van bovenaf: voeg een tweede smalle kolom toe, Betekenis (zoals begrepen).
De haakjes grijnzen haar toe. Ze kopieert de richtlijn in haar grootboek en staart naar de lege ruimte die het creëert. Betekenis, denkt ze, is een rivier die zijn eigen oevers uitwist wanneer je het opschrijft. Ze bladert door de pagina's en ziet hoe de eerste kolom aandringt op data en de laatste kolom aandringt op wat niet kan worden afgedwongen.
Buiten beginnen zandzakken zich langs de stoep op te stapelen, en de radio spreekt iets sneller over de storm. Die middag ontmoet een hospicevrijwilliger haar bij het laadperron met een papieren beker aarde en een groene stek in een pot. Hij stelt zich voor als Anton en zegt, zonder inleiding, dat iemand in het hospice wil dat zijn laatste ding een plant is die weet hoe te leven. Die iemand heet Eli, en hij heeft geen haast, zoals hij later zal zeggen, wanneer Mara twee trappen naar zijn kamer klimt en in een plasticachtige stoel gaat zitten.
Eli's gezicht is een brede vallei waar verhalen kunnen wonen. Hij vraagt om Mara's hand als hij hallo zegt, alsof hij de toekomst meet in de spanwijdte van een handpalm. Hij kijkt naar de stek. Hij zegt dat hij vroeger takken op oude onderstammen entte; hij hield ervan hoe de gesneden oppervlakken, als ze goed werden aangedrukt, leerden sap uit te wisselen.
Mara knikt en kijkt naar zijn vensterbank, waar drie sinaasappelschillen liggen als bootjes. Ze is verrast door hoe comfortabel het voelt om met een vreemde te zitten en hem niet meteen op de pagina vast te leggen. Terug bij het Bureau blokkeert een pallet met waterflessen de gang, en het dak bonkt met regen als een trommel die meer op zijn ritme vertrouwt dan op welke kalender dan ook. Mara draagt de pot, voorzichtig om de nieuwe blaadjes niet te kneuzen, en vindt op haar bureau een ongeclaimde doos met haar naam op het label.
Het is oud, het papier is aan de hoeken bruin geworden, en onder haar naam staat een datum die ze herinnert aan de schaduw die het over haar jeugd wierp: het jaar dat haar vader vermist raakte en toen, maanden later, werd gevonden, niet op een dramatische plek maar in de rivier die vlak en gewoon door de stad stroomt. Ze was niet op de hoogte gebracht van de doos, had niet geweten dat er iets van hem hier was gearchiveerd. Haar handen trillen voordat ze het deksel aanraken. Binnenin: een platgedrukt buskaartje, randen zacht geworden, en een kiezelsteen.
De kiezelsteen is bijna niets om naar te kijken, behalve de manier waarop hij water herinnert. Ze wacht met schrijven in het grootboek. Ze laat de voorwerpen in de poel van lamplicht liggen zoals men woorden in de mond laat zitten voordat men ze uitspreekt, testend of ze waar zijn of slechts redelijk. Terwijl de avondvloedwaarschuwingen het gebouw als een tweede huid binnendringen, denkt Mara aan bussen en rivieroevers, aan wie kaartjes bewaart en waarom.
De stad verdikt met de geur van nat beton; iemand lacht in de gang in het vreemde register dat lachen vindt wanneer het probeert normaal te klinken. Ze zou graag haar moeder willen bellen, maar de gedachte komt spookachtig aan en vertrekt op dezelfde manier. Ze opent een nieuwe pagina en schrijft de naam van haar vader en de datum. Voor de voorwerpen schrijft ze: kaartje, steen.
De nieuwe kolom staart. Betekenis (zoals begrepen). Haar lichaam herinnert zich klaslokalen en de manier waarop de leraar zou wachten, de manier waarop het wachten als een fout voelde. Ze sluit het boek net op het moment dat de eerste druppel van het plafond op haar knokkel valt.
Het begint met een enkel lek en wordt een kaart van lekken, een sterrenbeeld dat de hemel van het plafond hertekent totdat het pleisterwerk zelf een onwillige rivier is. De dozen op de onderste planken nemen water op. De gekrijte labels vervagen tot grijs weer. Mara beweegt zonder te kiezen, stapelt de lichtere dozen op bureaus, leegt de onderste planken, schuift een zeil over de rijen als een deken die over slapende kinderen wordt gegooid.
De radio zendt een verre koor van waarschuwingen uit. Een luik klappert en klappert. Ze is even alleen met het grootboek, de pagina's open als een langzaam ademende long. Ze tilt het op samen met het buskaartje, schuift het kaartje tussen twee pagina's alsof het een uitweg kan markeren.
Ze trekt haar laarzen onder het bureau vandaan en vraagt zich af of het dwaas is om kieskeurig te zijn over wat te redden als de kamer alleen maar pure rouw en karton is. De deur buigt door en vijf buren komen binnen, allemaal nat en met glanzende ogen, zeggend dat ze hoorden dat er dozen waren die omhoog moesten. Ze vragen niet wat erin zit; hun handen vormen een touw van zichzelf en beginnen het Archief van Laatste Dingen naar hoger gelegen grond te dragen. Het is alsof de rivier voor een uur besluit om in omgekeerde richting te stromen door de armen van vreemden.
Mara kijkt naar een lepel die van schouder tot schouder reist samen met medailles en een gebarsten jade armband en een woordenboek gezwollen van namen. Een jongen met een honkbalpet glijdt uit en lacht en herstelt zich en gaat door. De vloer wordt enkeldiep en dan kuitdiep. Ergens bevrijdt een foto zich uit zijn envelop en zwemt naar de deuropening met het gezicht naar boven, een vrouw die voor altijd in de zon tuurt.
Anton verschijnt in de deuropening, samen met een vrouw van het hospice, gezichten glanzend van de regen, en samen tillen ze een bureau op stoelen. Eli's stek staat in zijn pot als een kleine lamp, het water eromheen wolkt met aarde maar de stengel is nog steeds zeker, nog steeds groen. De storm trekt weg, zoals stormen doen: knorrig, verzadigd, en laat een gemeentelijke vermoeidheid achter. De volgende ochtend ruikt het Bureau naar slib en oude thee.
Ventilatoren zoemen. Iedereen beweegt iets langzamer, alsof ze morfine hebben gekregen. Mara betreedt de ruimte en vindt Anton en Eli in de deuropening; Anton duwt Eli's geleende rolstoel met de zorg van iemand die een breekbare belofte bezorgt. Eli neemt het allemaal in zich op en zegt, na een lange pauze, dat het lijkt op eb.
Hij vraagt of hij iets mag vasthouden. Mara geeft hem de kiezelsteen uit de doos van haar vader zonder te zeggen van wie het is. Eli voelt het gewicht en wijst dan, glimlachend, naar de plant die wazig wortelt in de pot bij de bureaulamp. Hij vraagt waar het kaartje voor is, en zij vertelt hem: een bus die bij schemering de rivier zou oversteken, stoppend bij de oude autowasstraat met de druppelende gordijnen.
Eli knikt en zegt dat de kiezelsteen slechts een kiezelsteen is totdat iemand hem lang genoeg draagt dat het een pijn wordt. Misschien is betekenis gewoon de pijn. Hij vraagt of ze de plant in leven zal houden, en Mara zegt ja in de stille ruimte waar vragen en geloften hetzelfde klinken. In de daaropvolgende middagen neemt Mara de pot mee naar huis en zet deze bij haar gootsteen, waar het licht zich vouwt als een servet.
Ze traint zichzelf om het waterniveau te controleren terwijl ze door andere bewegingen gaat: ketel, borden, hand op het raam, bus die twee straten verderop remt. Ze loopt een keer naar de rivier met de kiezelsteen in haar zak, stopt waar de nieuwe vloedlijn met verf is gemarkeerd, en dompelt de wortels van de stek in het koele bruine water, tilt het dan op, gewoon om het te voelen voeden door iets ouder dan pijpen. Het komt bij haar op dat het buskaartje misschien nooit is gebruikt. Het komt bij haar op dat wat ertoe doet niet een enkele rit is, maar het feit dat iemand lang genoeg aan papier vasthield dat de oliën van een hand een zachte, honingkleurige afdruk maakten.
Terug bij het Bureau opent ze het grootboek op een schone pagina en begint, in plaats van antwoorden, een woordenlijst van gebaren: Wachten waar een bus zal komen. Een brug oversteken en niet opgemerkt worden door de rivier. Iets kleins in leven houden met je aandacht. Eli sterft op een woensdag zo mild dat de stad lijkt te vergeten dat het gewelddadig kan zijn.
Anton komt met een bruine papieren zak en zet deze op Mara's bureau. Binnenin zit een gevouwen zakdoek, recent gewassen, zacht, nog nat in een hoek waar een halve maan van aarde het heeft bevlekt. Eli hield het in zijn vuist toen hij sliep, zegt Anton, en hij vroeg om het hierheen te sturen met de notitie dat de plant terug moet naar het raam waar het iemand anders kan vinden om naar te kijken. Mara schrijft niet Betekenis (zoals begrepen) naast de zakdoek.
In plaats daarvan draait ze naar de pagina waar ze haar woordenlijst aan het opstellen is en voegt een regel voor Eli toe. Een levend ding aan een ander overhandigen en erop vertrouwen dat ze het op hun manier vasthouden. Ze noemt dit niets als een antwoord en niets als een weigering. Ze wikkelt de zakdoek een extra moment om de pot, alsof warmte kan worden opgeslagen en overgedragen, zelfs nu.
Op de heropeningsdag ruikt het Bureau naar vochtig karton en citroenolie. Mensen staan in de rij en fluisteren op de manier waarop mensen fluisteren bij drempels. Een kind gluurt in een doos waar een gebroken keramische vogel op een nest van tissue ligt; het kind kantelt haar hoofd zoals vogels doen en vraagt Mara of de kamer een museum of een ziekenhuis is. Mara zegt dat het een plek is waar dingen rusten tussen betekenissen.
Het kind lijkt dat leuk te vinden en dwaalt weg, de barsten in de tegel tellend. Mara opent het grootboek op de pagina van haar vader, ademt in en schrijft, in de smalle strook die iedereen anders moet vullen met iets: Onderweg zijn en toch een steen oppakken. Ze doet niet alsof deze zin hem vasthoudt. Ze laat de regel daar leven als een baai waar anderen kunnen aanmeren.
Ze legt de kiezelsteen terug in de doos. Thuis die avond drukt ze de stek in aarde die ze in een gebarsten mok heeft gepakt. De plant voert geen voorstelling op; hij leunt alleen naar het raam en begint, onzichtbaar, te veranderen. Ze zit met een hand om de warme buik van de mok en kijkt naar de rivier uren later, wanneer de stad zijn eigen heldere reflectie terugkaatst en de stroom, voor een moment, lijkt te vertragen.
Haar grootboek wacht in de andere kamer. Het is niet voller dan het gisteren was. Ze weet dat de lege kolommen hun honger zullen behouden. Ze is verrast te ontdekken dat dit haar minder stoort.
De nacht brengt een bries met de geur van hetzelfde water dat, kortstondig, een deur was geworden. De plant heft zijn nieuwe blad en houdt het daar, een kleine, precieze, levende houding die geen antwoord geeft en de vraag niet ontwijkt, en Mara denkt, niet voor de eerste of laatste keer, dat misschien het werk niet is om een betekenis te zoeken als een enkele ster, maar om te leren hoe te geven en vasthouden en doorgegeven te worden totdat onze namen minder belangrijk zijn dan onze handelingen.
