CHAPTER 1 - The Humming Fjord
95 
Barbra Dender, een 31-jarige reiziger met rood haar die door haar grootouders is opgevoed, arriveert alleen op de Faeröer om aan een nieuw avontuur te beginnen. Ze huurt een turfbedekt huisje in het schapenrijke dorp Saksun en merkt al snel een vreemde, lage zoemtoon op die lijkt op te stijgen uit de fjord bij schemering. Geïntrigeerd door dit fenomeen en de terughoudende opmerkingen van een lokale vrouw genaamd Ragna over oude geheimen die door families worden bewaard, verkent Barbra de kustlijn en vindt ze drijfhout met mysterieuze lijnen. Na een nacht in Tórshavn, waar een zeemanslied een plaats genaamd de Zangpoort noemt, ontdekt Barbra een verborgen perkament achter een glazen kast in haar huisje. Het perkament heeft een rozetzegel met zes bladeren en getij-aantekeningen die overeenkomen met de zoemtoon. Ragna wijst haar met tegenzin de weg naar Tjørnuvík bij eb, en Barbra realiseert zich dat ze haar eerste aanwijzing heeft: het gezoem, de getijden en het perkament wijzen samen op een ingang die verborgen ligt onder de kliffen. Vastberaden gaat ze op pad om het geluid te volgen.
Het propellervliegtuig gleed laag over de golven die de kleur van gesmeed ijzer hadden, terwijl de Faeröer-eilanden uit de Atlantische Oceaan oprijzen als de wervels van een slapende reus. Barbra drukte haar slapen tegen het raam, een waas van sproeten op haar neus ving het waterachtige licht, haar reflectie herinnerde haar aan een gezicht waar ze zelden aandacht aan besteedde. Ze droeg strakke jeans, haar blauw-witte Asics-sneakers, en een witte tanktop onder een versleten zwartleren jack dat ze in haar rugzak had gepropt, want hier kon het weer in een adem omsllagen. Haar rode haar, onbeschaamd wild, viel in een losse vlecht die de muffe lucht van het vliegtuig niet kon temmen.
Ze was hier nog nooit geweest, en de manier waarop de kliffen zich tegen de lucht aftekenden, vertelde haar dat deze plek niet zou doen alsof het iets anders was. Op één-en-dertig had Barbra geleerd dat ze dat het liefst had bij mensen en plaatsen: ongepolijste waarheid, ruwe randen, minder glans en meer hart. Haar vroegste hoeken werden geslepen toen haar ouders omkwamen in een auto-ongeluk en haar grootouders haar opnamen, waarbij ze haar leerden thee zetten, een naad te repareren en je eigen mening te bewaren zonder koud te worden. Ze had zichzelf lange, eenzame wandelingen aangeleerd totdat de spieren in haar dijen gespannen en geduldig waren, de soort die haar over wegen droegen die weinige toeristen in overweging namen.
Ze droeg niet veel make-up, had het niet nodig, of zo had haar grootmoeder altijd volgehouden, terwijl Barbra alleen maar een sproeten gezicht zag dat ze wenste dat de zon zou sparen. Thuis was een klein appartement met een glazen wandkast vol trofeeën van andere mysteries, elke trofee zorgvuldig losgepeuterd van families die haar vertrouwden omdat ze dingen niet kapotmaakte om te zien wat erin zat. Ze huurde een huisje in Saksun, een dorp dat rond een lagune was gebouwd als knopen op een groene jas, de heuvels vol schapen en daken die gras groeide als wenkbrauwen. De sleutel lag onder een platte steen bij een lage zwarte deur, precies zoals het bericht beloofd had; binnen rook het naar zout, turf en wol.
Een enkele kamer omringde een tafel en een smal bed, een fornuis met email dat als oude tanden was afgebrokkeld, en, tegen de muur geschoven, een kast met glazen deur waarin kopjes stonden en een lege plank. Die lege plank deed haar denken aan haar kast thuis en de gewoonte om ruimte te laten voor hetgeen ze nog niet gevonden had. Ze zette haar rugzak neer, haar sneakers fluisterden op de geschrobde vloer, en leunde naar het kleine raam waar een zachte mist de vallei opsteeg. Nog voordat de rits van haar tas was neergedaald, hoorde ze het: een zoem aan de rand van haar gehoor, de vallei die zong in een toon die niet tot de wind behoorde.
Het was een laag, geduldig geluid dat leek te komen uit het water zelf, van de manier waarop de golven de lange arm van de fjord streelden en hun stemmen terugwierpen van het basalt. De schapen stopten met kauwen voor een hartslag en hieven hun hoofden op, alsof zij ook aan het tellen waren. Barbra stond met haar hand tegen het koele raam, voelde een trilling die ze niet kon meten, een jeuk onder de huid meer dan onder het oor. Ze had donder nagejaagd in woestijnen en fluisteringen in bossen, maar dit was de eerste keer dat een stuk water haar begroette als een stemvork.
Ze vond Ragna bij de deur van een door het weer verouderde schuur, een vrouw de kleur van turf, met allemaal gebreide lagen, botte handen en ogen zo grijs als een storm wanneer deze zich aan het vormen is. Ragna gaf Barbra de precieze begroeting die je aan elke vreemde geeft die te dicht bij een familiehek komt: geen glimlach en geen frons, maar een afweging. Barbra stelde zich voor, legde uit dat ze zich aan de paden hield en dat nieuwsgierigheid in haar geval met zorg kwam en niet met plundering. Ragna sniste zachtjes en zei, in de soort stem die niet graag wordt afgeluisterd, dat de fjord al humde lang voordat toeristen leerden op kliffen te staan en foto's van vallend water te maken.
'Sommigen zeggen dat stenen hier ademen,' voegde ze toe, alsof ze Barbra met onzin weg probeerde te duwen, maar haar ogen lieten haar niet helemaal gaan. Barbra liep langs de kust waar het groen overging in kiezels, het water laag en doorspekt met zeewier dat als nat haar wiegde. Haar Asics lieten nette afdrukken in het zand achter en haar jeans werden donkerder tot aan de knie toen een spetter haar bereikte en weer wegtrok. Ze vond een stuk drijfhout, met een bleke buik gekerfd met een patroon van gekruiste lijnen en een kleine zesbladige rozet aan het einde, zo vaag dat ze het naar het grijze licht moest kantelen om het te zien.
Ze liet haar duim over de gravure glijden en voelde de neiging om het in haar tas te stoppen; het museum van haar leven was begonnen met een kiezel, daarna een munt, dan een houten kraal, elk van hen genomen met toestemming of achtergelaten toen toestemming niet kon worden verkregen. Dit stuk liet ze liggen waar het lag, en in plaats daarvan maakte ze een foto, terugstromend als het tij. Bij het vallen van de avond pakte ze haar tas methodisch uit, het ritueel dat zei dat ze thuis was waar ze ook haar schoenen neerzette en haar jack opvouwde. Ze had een paar Louboutins meegenomen in een oude stoffen tas, een gewoonte van tederheid; als ze ergens met een fatsoenlijke vloer uitging, droeg ze ze met jeans en een jack, voorzichtig als of ze glas wiegde.
Haar jassen waren een verwennerij die ze zich kon veroorloven—leer, denim, bloemmotief, glinsterend—sommige ervan vlekken van herinneringen aan afgesloten deals en gelezen brieven, elk een andere houding voor dezelfde ruggengraat. Ze ving opnieuw haar reflectie in het raam, de constellatie van sproeten die ze niet leuk vond die als sterren vóór de regen tevoorschijn kwamen, de natuurlijke gloed van haar gezicht die haar grootmoeder met goedkeuring zou hebben getroost. Het gezoem was terug, misschien luider, of misschien had ze zich er gewoon op afgestemd, en ze lag op het bed met haar vingers in elkaar, luisterend totdat het geluid in haar botten vermengde. De ochtend maakte de heuvels zo dat het leek alsof een groene zee halfweg de golf was bevroren.
Barbra nam het hoge pad, haar pas constant, adem in gelijkmatige halen, schouders ontspannen onder een vervaagd bloemen denim jack dat meer landen had overleefd dan sommige paspoorten. Het geluid was afwezig onder de helderheid, en toen het terugkwam, eerst een dunne draad, nam het toe met het tij. Vanaf de hoge richel zag ze een donkere snede aan de andere kant van de baai, een grot waar de opzet steeg en viel als een long, en wanneer het water bulderde, steeg de toon wanneer de branding zich terugtrok, maakte ze aantekeningen in een klein weerbestendig boek. Ze tekende een ruwe kaart, pijlen markeerden de plaatsen waar het geluid leek te draaien, cijfers gekrast naast hen met de voorzichtigheid van iemand die wist dat tempo belangrijk was.
De volgende avond nam ze de bus naar Tórshavn, de hoofdstad in miniatuur, huizen zo net en stevig als zeelui in formatie, kleine lampjes die langs de haven schitterden. Ze kleedde zich in haar jeans en een zwart leren jack, schoof haar voeten in de rode hakken omdat haar lichaam de lift en balans ervan herinnerde, de manier waarop ze haar tempo veranderden. In een bar met lage plafonds, waar de geur van vis en rook als hardnekkige gasten bleef hangen, zong een groep mannen in het Faeröers over een poort die terug zong naar degenen die durfden te kloppen. Eén had het door de wind verbrande gezicht van een man die zijn hele leven had geworsteld met lijn en riem, en toen zijn ogen naar haar toe draaiden, trok iets warms en liet het weer los—de soort snelle, verlegen trek waarvan ze wist dat het tegen zonsopgang zou doven.
Ze luisterde, leerde dat de locals ooit een inkeping in de kliffen de Zangpoort noemden en dat sommige families sleutels bewaarden die niet van metaal waren. Terug in Saksun drukte de lucht laag en de kamer was kouder op de manier waarop kleine kamers dat krijgen wanneer regen een gerucht onder de dakrand is. Ze verwarmde water, stoom dook het raam in, en toen ze naar de theekopjes in de glazen kast reikte, verschuifde het hele stuk. Het achterpaneel klikte en boog naar binnen een vingerbreedte, alsof het huisje had uitgeademd.
Ze schoof de kast opzij en vond een klein holte, een papier gevouwen onder gewaxed touw, verzegeld met was gedrukt met een rozet die bijna identiek was aan die op het drijfhout. Het perkament rook naar oude vis en turf; het was broos als uienvel en beschreven met vormen die een kaart hadden kunnen zijn en misschien ook een lied. De rozet op het wasdraad prikte haar—ze had zo'n zegel eerder gezien op een bronzen knoop van een Corsicaanse herdersjas, nu een bewoner van haar eigen glazen kast thuis. Ze geloofde niet veel in toevalligheden; ze geloofde in echo's en iemand, ergens, die een ritme aanhield.
Ze nam het perkament mee naar Ragna, wiens uitdrukking dichtklapte als luiken in een storm op het moment dat ze het was zag. 'Waar heb je dit gevonden?' vroeg Ragna, en toen Barbra uitlegde, ging de mond van de vrouw strak. 'Die plank was niet leeg om door jou gevuld te worden. Sommige dingen blijven alleen stil als er stille mensen boven leven.'
'Ik heb niets van de kust genomen,' antwoordde Barbra, voorzichtig met haar stem, die, zoals ze wist, als een koevoet kon klinken als ze niet oplette.
'Maar dit heeft mij gevonden. En het laat me niet met rust.' Ragna bestudeerde haar, niet leukend en niet niet leukend, afwegend wat iemand zou kunnen doen met wat ze had gevonden. Uiteindelijk, met een gebaar dat meer overgave dan een gift was, tikte de oudere vrouw op het perkament waar de lijnen in de keel samenkwamen. 'Wanneer het tij het laagst is, humt de fjord het zuiverst.
Als je denkt dat geluid een deur is, wil je Tjørnuvík, niet dit bekken, en je wilt het bij eb.'
De lijnen op het perkament, ooit begrepen als een kustlijn, liepen met notaties als steken: korte snedes naast cirkels, een reeks cijfers die leken op een tijtafel ontdaan van taal. In één marge, in een kleinere hand en in een schrift dat niet bedoeld was om door velen gelezen te worden, stond een zin die geen vertaling nodig had: 'wanneer het gezoem valt, wijst de sleutel naar het noorden.' Ze hield het perkament omhoog naar het raam, en in het schuine licht zag ze de watermerken oplichten als de geest van handen die lang geleden waren gedrukt. Iets verder buiten de kliflijn wachtte een gat in de rots op de zee en de juiste noot om zijn hart te openen.
Het was nonsens en het was volkomen logisch, de manier waarop stormen redelijk zijn als je genoeg natuurkunde en genoeg poëzie begrijpt. Barbra vouwde het perkament terug in zijn vorm en schoof het in een ritsvakje binnenin haar jack, het bloemenjack dat haar meer dan eens geluk had gebracht. Ze dacht aan de keer dat ze een oude kaart in het Atlasgebergte was toevertrouwd omdat ze een gebroken talisman had teruggegeven aan een grijsbehaarde vader met meer excuses dan rechtvaardigingen. Ze dacht aan de manier waarop ze soms thuis in een jurk met lage rug naar buiten ging, zich voorstellend dat de twee kleine kuiltjes boven haar heupen bij de flirtatie van iemand anders hoorden, en glimlachte bij de gedachte om zo'n zachtheid te dragen op een plek als deze.
Ze was niet bang; angst had zich lang geleden in haar schouders genesteld en ze had lang geleden geleerd om het ermee te verzoenen door te bewegen. Het gezoem kwam weer door de muren, alsof de fjord had gewacht tot ze haar keuze had gemaakt. Ze pakte licht in: notitieboek, zaklamp, een dunne spiraal touw, handschoenen, een fluitje en een sjaal omdat de wind hier tanden had. Haar sneakers waren opgedroogd op de radiator en ze vetersde ze stevig, de uiteinden verstoppen alsof ze in de gaten werd gehouden door een grootmoeder die rommel haatte.
Buiten zat de nacht als een schaap bij de slaap, alleen het ademen genoeg om je eraan te herinneren dat het zou kunnen opschrikken. Het pad naar Tjørnuvík zou glad zijn in het donker, maar de bus reed vroeg—vroeg genoeg om haar af te zetten bij een weg die naar grind ging, grind dat schapenspoor werd, spoor dat de eigen lijn van nieuwsgierigheid werd. Het perkament knisperde toen ze bewoog, een privé applaus verborgen in haar zak. Ze bereikte de klif die naar het noorden openging, de donkere naad in het schiereiland een mond die nooit helemaal sloot.
Het lied van de fjord kwam duidelijker, niet langer een achtergrondgeruis, maar een draad die ze kon plukken, een lage F uit de keel van de steen trekkend wanneer de trog zich vormde en een hogere E wanneer de branding zich aansloot. Ze drukte haar hand tegen de rots en voelde de wereld antwoorden, het hart van een kolibrie in basalt. Wat was een sleutel anders dan iets dat harmonie creëerde in een slot? De lijn op het perkament die 'eb + gezoem = open' las, gloeide in haar gedachten terwijl zeewierfronds naar de rots reikten als vingers.
Het tij viel; Ragna's woorden hingen in het zout, en het blad in haar zak vertelde haar precies wanneer de toon echt zou vallen. Ze ademde met de golven, telde en stelde zich de rozet voor als een kompasroos, de bladeren die niet alleen naar het noorden wezen, maar naar een soort toestemming. Iets onder de lip van de grot zou er een holte of naad zijn, een plek die trilde wanneer de vallei zijn lage noot zong en stil viel wanneer dat niet het geval was. Ze keek een keer over haar schouder naar de dorpslichten mijlen achter haar, haalde dieper adem in haar jack, en stapte naar voren op een rots die door een eeuw aan geheime voeten was gepolijst.
Toen het gezoem een halve toon daalde en de grot terug ademhaalde, was dat het geluid van een deur die openging, en zo ja, in welk soort slot was ze op het punt haar handen te steken?
